Samfélagi‪ð‬ RÚV

Við ætlum að ræða friðlýst svæði og þjóðgarða, en starfshópur skilaði inn fyrir áramót skýrslu þar sem stöðu þessara svæða og áskorunum er lýst. Árni Finnsson hjá náttúruverndarsamtökum Íslands var formaður starfshópsins, og hann ætlar að ræða við okkur um helstu lykilþætti sem þarna komu fram, meðal annars hvað varðar mögulega fjölgun og stækkun friðlýstra svæða, þanþol svæðanna hvað varðar ágang, skipulag og umsjón - sem og fýsileika gjaldtöku. Svo veltum við fyrir okkur fjarkennslu og möguleikum hennar við Háskóla Íslands. Nú eru boðið upp á nokkur hundruð námskeið í fjarkennslu við skólann og áform um að fjölga þeim. Hólmfríður Árnadóttir, er verkefnisstýra fjarnáms við Háskóla Íslands. Hún ætlar að ræða þessi mál við okkur á eftir. Málfarsmínúta verður á sínum stað og svo kemur Edda Olgudóttir til okkar í sitt reglubundna vísindaspjall.

Við verðum á Vestfjörðum í dag. Byrjum í Bolungarvík, þar sem ég er staddur núna. Hér ætlum við að tala við Þorstein Másson. Hann er framkvæmdastjóri Bláma sem vinnur að því að finna leiðir í orkuskiptum í samgöngum og iðnaði. Ræðum meðal annars um þekkinguna á þeim vélum og búnaði sem þarf að vera til staðar og veltum fyrir okkur hvort sú þekking sé til staðar. Við ræðum svo við Söndru Magdalenu Granquist selasérfræðing í dýraspjalli dagsins en hún er á hvammstanga þar sem selasetur íslands er statt. Sandra segir okkur allt um rannsóknir sínar á selum og hvernig staða þeirra er við Ísland - og svo útskýrir hún kannski fyrir okkur afhverju kópar eru sætasta ungviði dýraríkisins. Málfarsmínúta Svo rennum við inn á Ísafjörð og hittum þar Nanný Örnu Guðmundsdóttur bæjarfulltrúa og framkvæmdastjóra ferðþjónustufyrirtækisins Borea Adventures. Spyrjum hana aðeins út í sumarið sem hófst í gær - bæði frá sjónarhorni bæjarfulltrúans og framkvæmdastjórans.

Við ætlum að heimsækja Barnaspítala Hringsins sem fagnaði því fyrr í þessum mánuði að 20 ár eru liðin frá því að starfsemi hófst í þá glænýju húsi. Við spjöllum þar við Ingibjörgu Pálmadóttur sem var heilbrigðisráðherra í aðdraganda þess að spítalinn var reistur, Önnu Björk Eðvarsdóttur formann Hringsins sem hefur lagt til mörg hundruð milljónir í rekstur hans og Ásgeir Haraldsson prófessor og yfirlækni. Samfélagið var um helgina statt á Vestfjörðum, þar á meðal á Flateyri, þar sem nú er risið nýtt hús. Það eru nemendagarðar fyrir Lýðskólann þar. Runólfur Ágústsson formaður stjórnar skólans sýnir okkur húsið og segir okkur frá. Svo heimsækjum við í lok þáttar Þjóðskjalasafn Íslands eins við gerum reglulega. Að þessu sinni ræðum við við Kristjönu Kristinsdóttur skjalavörð sem hefur rannsakað lénsreikninga frá 17. öld sem safnið varðveitir. Hún dregur fram forn skjöl og sýnir okkur þau.

Nýjar rannsóknir sýna að líklega er fimmta, jafnvel fjórða hver manneskja á Íslandi, er með einhverskonar lesblindu. Félag lesblindra gagnrýnir skólakerfið fyrir að mæta ekki þörfum þessara nemenda, sem oft eru álitnir tregir eða áhugalausir. VIð ræðum við Guðmund Skúla Johnsen formann félags lesblindra. Við kynnum okkur nýjar flokkunartunnur sem hafa verið að dúkka upp undanfarið í borginni. Borgartunnan er hún kölluð og hún er snjöll. Baldur Snorrason arkitekt segir okkur allt um þær. Málfarsmínúta er á sveimi og svo er pistill frá umhverfissálfræðingnum Páli Líndal í lok þáttar.

Í síðustu viku voru íslensku lýðheilsuverðlaunin veitt í fyrsta sinn, fyrir mikilsvert framlag til eflingar lýðheilsu á Íslandi. Miðstöð í lýðheilsuvísindum við Háskóla Íslands hlaut þessi verðlaun í flokki starfsheilda, en þar er umfangsmikil starfsemi, kennsla og rannsóknir sem miða að því að efla þekkingu á lýðheilsu. Og kannski helst rannsóknir á áhrifaþáttum heilsu, ekki síst áhrifum áfalla. Arna Hauksdóttir, prófessor í lýðheilsuvísindum ætlar að segja okkur frá starfi Lýðheilsumiðstöðvar á eftir. Við ræðum svo við tvo framkvæmdastjóra, sem báðir tóku á móti Kuðungnum umhverfisviðurkenningu í gær, þeir eru annars vegar hjá byggingarfyrirtækinu Já verk og hinsvegar Gefn sem nýtir úrgangs og aukaafurðafitu til að búa til umhverfisvænar efnavörur - skemmtilega ólík fyrirtæki en á sömu grænu brautinni. Gylfi Gíslason og Ásgeir Ívarsson kíkja til okkar. Við fáum málfarsmínútu og í lok þáttar kemur Edda Olgudóttir til okkar í vísindaspjall. Hún ætlar að segja okkur frá nýjum rannsóknum á tengslum veirusýkinga við Alzheimersjúkdóminn og taugahrörnun.

VIð förum á brúarráðstefnu sem var haldin í gær á vegum vegagerðarinnar. Það er næstum 1200 brýr á Íslandi, 229 á hringveginum. Á ráðstefnunni var farið yfir sögu brúa, hvernig fækkun einbreiðra brúa gengur, litið til brúa sem eru í framkvæmd eða á plani og rætt um áskoranir og breytingar. Semsagt, algerlega tilvalið umræðuefni fyrir Samfélagið, sem var auðvitað á staðnum og rak hljóðneman undir nefið á tveimur sérfræðingum sem tóku til máls á ráðstefnunni, Hrein Haraldsson fv vegamálastjóra og Reyni Georgsson, sérfræðingur hjá Vegagerðinni. Svo forvitnumst við um átak í öryggismálum vegna notkunar á rafskútum. Alvarlegum slysum á slíkum farartækjum hefur fjölgað og ekki allir notendur þeirra sem fylgja reglum. Við tölum við Gunnar Geir Gunnarsson, deildarstjóra öryggis og fræðslu hjá Samgöngustofu. Hann segir okkur meðal annars frá átakinu ?Ekki skúta upp á bak,? sem fer af stað í dag. Stefán Gíslason er svo með umhverfispistilinn í dag. Hann ætlar meðal annars að skoða stöðu verkafólks sem vinnur á lúsarlaunum eða engum við að búa til föt fyrir okkur vesturlandabúa.